Wolf Wolfensberger

Saga fatlaðs fólks um allan heim hefur í gegnum aldirnar verið saga mismununar og óréttlætis. Fyrr á öldum var nánast alstaðar um algöra útskúfun frá samfélaginu að ræða. Fordómar voru miklir og átti þessi hópur almennt ekki að sjást. Hugmyndafræðingurinn Wolf Wolfensberger hafði mikil áhrif á viðhorf almennings til fatlaðs fólks en hann var einn af fyrstu sálfræðingunum sem starfaði í málefnum fatlaðs fólks.

Wolf Wolfensberger byggði kenningar sínar m.a. á kenningum Bank Mikkelsen og Bengt Nirje um Normaliseringu það er að segja eðlilegt líf í eðlilegum lífsaðstæður og með eðlilegum hrynjanda í gegnum daginn, vikuna og árið, þrátt fyrir að einstaklingur byggi á sólahringsstofnun. Á áratugnum 1970 – 1980 bætti Wolf Wolfensberger þær kenningar og lagði áherslu á samfélagsþátttöku fatlaðs fólks. Í því felst að áhersla er lögð á að nota aðferðir sem eru hátt metnar til að gera „vanmetnu fólki“ kleift að öðlast vel metin félagsleg hlutverk. Það að vera vel metinn felur í sér að taka þátt í einhverju sem er talið jákvætt og eftirsóknarvert. Áherslan var á að allir eru í samfélaginu og því hluti af samfélaginu, hluti af mannlegu samfélagi eða hluti af samfélagi manna. Það styrkir um leið jákvæða persónulega færni einstaklingsins og ímynd hans í samfélaginu. Hann kallaði kenningarnar „Social Role Valorization“ þ.e. „gildisaukandi félagslegt hlutverk“. Wolfensberger lagði áherslu á að það sem á að gera í stað þess að horfa á hvað á ekki að gera.

Á áratugnum 1990 – 2000 verður vaxandi áhersla á lokun sólarhringsstofnanna og Hugmyndafræðin þróast og nýr hugmyndalegur grundvöllur skapast, þ.e. félagslega líkanið sem tekur við af læknisfræðilega líkaninu. Fötlunin er ekki vandamálið heldur viðhorf samfélagsins til fötlunarinnar.

Á Hæfingarstöðinni er meginþráður eða lykilatriði starfsins er að allir einstaklingar eiga rétt á merkingabæru og innihaldsríku lífi s.s. eins og að hafa vinnu eða starf/dagstarf sem er vel skipulagt, vel metið og virðingarvert sama hve mikla fötlun einstaklingar búa við. Þar sem ekki er um launað starf að ræða þarf að huga vel að orðræðunni eða orðavali og er því „ dagstarf“ talið heppilegt í Hæfingarstöðinni eins og fram kemur í hlutverki hennar. Líta má á þjálfunina sem þar fer fram sem „ígildi“ starfs þar sem þjálfunin, hvort sem er í tjáskiptaþjálfun eða annarri þjálfun er mjög mikilvæg fyrir þjónustunotendur á saman hátt og starf eða atvinna er fyrir aðra þjóðfélagsþegna.