TEACCH verkefni
Sjónrænt skipulag er lykilorðið í TEACCH aðferðinni en aðferðin tekur tillit til allra þeirra þátta sem mikilvægast er að efla hjá allflestum einstaklingum með einhverfu eða skildar raskanir.
Skipulag felur í sér eftirfarandi þætti
- Ferlið er sjónrænt og greinilegt
- Greinilegt er hvar er upphaf og hvar endir
- Yfirfærsla á námi – Sama skipulag í öllum aðstæðum auðveldar yfirfærslu
- Endurtekning – Endurtekning á því sem þú þekkir skapar öryggistilfinningu
- Sjálfstæði – einstaklingurinn þekkir skipulagið og getur unnið sjálfstætt
Markmiðið er að einstaklingurinn geti unnið eins sjálfstætt og unnt er. Gott skipulag og endurtekning eykur skilning, öryggi og ýtir undir aukið sjálfstraust. Fólk með einhverfu á oftast auðveldara með að skilja og fylgja sjónrænum fyrirmælum fremur en munnlegum.
Verkefnavinna
Miða þarf verkefnin og uppsetningu þeirra við færni og þarfir hvers og eins þjónustunotanda. Verkefni eru oft útbúin sérstaklega með getu og áhugamál einstaklingsins í huga. Jafnframt eiga þau að vera þannig gerð að þau séu aðlaðandi fyrir þann sem á að vinna þau. Þau ýmist kenna nýja færni eða viðhalda áunninni færni. Á Hæfingarstöðinni eru þjónustunotendur oftast að vinna verkefni sem efla fínhreyfingar, samhæfingu augna og handa og sem auka úthald og einbeitingu. En jafnframt er unnið með virkt nám. Verkefnin sem einstaklingurinn vinnur geta verið verkefni sem viðhalda áunninni færni og verkefni sem kenna nýja færni.
Skipulag við verkefnavinnu
Næði: Mikilvægt er að það borðið/sá staður sem þjónustunotandinn vinnur við sé þannig staðsett að hann verði ekki fyrir truflun.
Uppröðun verkefna:
- Einfaldasta ferlið.
Verkefnin eru í körfum/boxum/ílátum sem er raðað á borðið frá vinstri til hægri (sama átt og við lesum) þannig að verkefnið sem á að vinna fyrst er lengst til vinstri. Það má raða þeim í lóðrétta röð, og er þá byrjað uppi/fjærst og farið niður/að okkur (eins og ferlið þegar við lesum, byrjum efst á blaðsíðunni og förum niður blaðsíðuna). Og loks er karfa/“staður“ lengst til hægri til að setja þau verkefni sem er lokið. Einstaklingurinn sér þá vel hve mikið hann á eftir að vinna þar sem verkefnunum á borðinu hans fækkar jafnt og þétt.
- Flóknara ferli.
Verkefnin eru áfram sett upp frá vinstri til hægri / upp – niður en verkefnin eru í körfu eða boxi og það er spjaldi framan á körfunni/boxinu. Einstaklingurinn parar svo saman lit, form, hlut eða mynd á spjaldi við eins lit, form, hlut eða spjald á körfunni/boxinu. Til dæmis sá sem vinnur við borðið á myndinni nær fyrst í græna miðann sem er efst á renningnum á skilrúminu og parar saman við box með grænum miða. Hann tekur boxið niður á borðið sitt og vinnur verkefnið sem er í boxinu. Þegar verkefninu er lokið færir hann boxið á „búið“ staðinn, nær í gula miðann, finnur boxið með gulum miða, setur á borðið og vinnur það verkefni.
- Flóknasta ferlið.
Það er í flóknasta ferli skipulagsins þegar skrifaður er listi yfir hvaða verkefni á að vinna og hakað við þegar verkefninu er lokið.
Sjónræn fyrirmæli: Verkefnin eru þannig uppsett að það er augljóst hvað á að gera þegar maður sér verkefnið. Allir hlutir í verkefninu eiga sér sinn stað á borðinu og þeim er raðað upp eins og á að vinna þá. Verkefnið hefur skýrt upphaf og endi þannig að ekki fer á milli mála hvernig á að vinna það.
Frágangur: Frágangur verkefna, sem unnin hafa verið, fer ekki fram fyrir framan einstaklinginn sem vann verkefnin. Ef það væri gert fengi hann þau skilaboð að það sem hann var að ljúka við skipti ekki máli eða væri ekki rétt gert því það er allt tekið í sundur.
Innlögn nýrra verkefna: Þegar einstaklingur fær verkefni sem hann hefur aldrei áður unnið er byrjað á að kenna honum / leggja inn hvað á að gera í verkefninu. Þessi kennsla/innlögn er gerð á öðrum stað heldur en þar sem þjónustunotandinn vinnur vanalega verkefnin. Þannig er það skýrt að hann er ekki að vinna þetta fullkomlega sjálfstætt heldur er verið að kenna honum að vinna verkefnið.